Otomat Çelikleri

Çelik malzemeden istenen özellikler arasında talaşlı işlenebilirlik kabiliyeti önem arz eder. İmalat aşamasında, yüksek kesme hızları ve buna bağlı olarak işlem zamanı, takım ömrü, iyi yüzey kalitesi, daha düşük kesme kuvvetleri kullanarak sağlanacak enerji tasarrufu gibi kriterler, diğer faktörlerle birlikte malzeme kalitesiyle de direkt alakalıdır. Bu kaliteyi sağlamak amacıyla otomat çelikleri geliştirilmiştir.

Otomat çelikleri karbon oranı % 0.07 – % 0.60 arasında değişen ve kükürt oranı % 0.15 ile % 0.40, fosfor oranı %0.07 – 0.10 arasında olan çeliklerdir. Kükürt ve fosforun diğer tüm kalitelerde azaltılmaya çalışmasına karşın, talaşlı işlem kabiliyetini artırmasından dolayı otomat çelikleri içine özellikle ilave edilir. İlave edilen bu elementler malzemede metalik kırılganlık sağlayarak, kısa kırılgan talaş oluşumunu sağlar. Bunun yanısıra kükürt ve fosfor ilavesi yağlama etkisi yaparak, parça dayanımının artmasına, temiz yüzey elde edilmesine imkan tanır.

Otomat çelikleri kurşun ile alaşımlandırılmış şekilde de bulunabilir. İlave edilen kurşun çeliğin mekanik özelliklerini değiştirmemekle birlikte yağlama özelliğini artırır.

Otomat çeliklerinin ıslah edilebilme ve semente edilebilme özellikleri de vardır.

OTOMAT ÇELİKLERİ VE BİLEŞİMLERİ
Malz. No. DIN (ESKİ) DIN (YENİ) SAE / AISI C Si Mn Pmax S Pb
ISIL İŞLEM UYGULANMAYAN
1.0711 9 S 20 1212 0.00-0.12 0.10-0.35 0.75-1.10 0.03 0.08-0.13
1.0715 9 SMn 28 11SMN30 1213 0.00-0.14 0.00-0.05 0.90-1.30 0.11 0.27-0.33
1.0718 9 SMnPb 28 11SMNPB30 12L13 0.00-0.14 0.00-0.05 0.90-1.30 0.11 0.27-0.33 0.20-0.35
1.0736 9 SMn 36 11SMN37 1215 0.00-0.14 0.00-0.05 1.00-1.50 0.11 0.34-0.40
1.0737 9 SMnPb 36 11SMNPB37 12L14 0.00-0.14 0.00-0.05 1.00-1.50 0.11 0.34-0.40 0.20-0.35
SEMENTASYON YAPILABİLEN
1.0721 10 S 20 1108 0.00-0.12 0.10-0.35 0.75-1.10 0.03 0.08-0.13
1.0722 10 SPb 20 11L08 0.07-0.13 0.00-0.40 0.70-1.10 0.060 0.15-0.25 0.20-0.35
ISLAH EDİLEBİLEN
1.0726 35 S 20 1140 0.32-0.39 0.00-0.40 0.70-1.10 0.060 0.15-0.25
1.0727 45 S 20 1146 0.42-0.50 0.00-0.40 0.70-1.10 0.060 0.15-0.25
1.0728 60 S 20 0.57-0.65 0.10-0.30 0.70-1.10 0.060 0.18-0.25

 

SOĞUK ÇEKİLMİŞ OTOMAT ÇELİKLERİ İÇİN MEKANİK ÖZELLİKLER
Malz. No. DIN (ESKİ) DIN (YENİ) SAE / AISI ÇEKME AKMA KOPMA
DAYANIMI SINIRI UZAMASI
( Mpa  ) ( ? Mpa  ) ( ? % )
– 10 mm 10 mm – 16 mm – 40 mm – – 10 mm 10 mm – 16 mm – 40 mm – – 10 mm 10 mm – 16 mm – 40 mm –
16 mm 40 mm 63 mm 16 mm 40 mm 63 mm 16 mm 40 mm 63 mm
1.0711 9 S 20 1212 540-780 490-740 460-710 390-640 410 390 355 295 7 8 9 10
1.0715 9 SMn 28 11SMN30 1213 560-800 510-760 460-710 410-660 440 410 375 305 6 7 8 9
1.0718 9 SMnPb 28 11SMNPB30 12L13 560-800 510-760 460-710 410-660 440 410 375 305 6 7 8 9
1.0736 9 SMn 36 11SMN37 1215 540-780 490-740 460-710 390-640 410 390 355 295 7 8 9 10
1.0737 9 SMnPb 36 11SMNPB37 12L14 540-780 490-740 460-710 390-640 410 390 355 295 7 8 9 10
1.0721 10 S 20 1108 640-880 590-830 540-740 510-710 490 400 315 285 6 7 8 9
1.0722 10 SPb 20 11L08 740-980 690-930 640-830 610-800 570 470 375 325 5 6 7 8
1.0726 35 S 20 1140 830-1080 780-1030 740-930 710-900 645 540 430 355 5 6 7 8
1.0727 45 S 20 1146 560-800 540-780 490-740 430-680 440 430 390 315 6 7 8 9
1.0728 60 S 20 560-800 540-780 490-740 430-680 440 430 390 315 6 7 8 9

 

NORMAL TAVLANMIŞ OTOMAT ÇELİKLERİ İÇİN MEKANİK ÖZELLİKLER
Malz. No. DIN SAE / AISI NORMAL TAVLAMA SICAKLIĞI ( °C ) ÇEKME AKMA KOPMA
DAYANIMI SINIRI UZAMASI
( Mpa  ) ( ? Mpa  ) ( ? % )
– 16 mm 16 mm – 40 mm – – 16 mm 16 mm – 40 mm – – 63
40 mm 63 mm 40 mm 63 mm
1.0711 9 S 20 1212 890-920 – 350 – 350 – 350 225 215 205 25
1.0715 9 SMn 28 11SMN30 1213 890-920 – 370 – 370 – 370 235 225 215 23
1.0718 9 SMnPb 28 11SMNPB30 12L13 890-920 – 370 – 370 – 370 235 225 215 23
1.0736 9 SMn 36 11SMN37 1215 890-920 – 350 – 350 – 350 225 215 205 25
1.0737 9 SMnPb 36 11SMNPB37 12L14 890-920 – 350 – 350 – 350 225 215 215 25
1.0721 10 S 20 1108 860-890 480-600 480-600 480-600 295 285 275 18
1.0722 10 SPb 20 11L08 840-870 580-700 580-700 580-700 335 325 315 14
1.0726 35 S 20 1140 820-870 660-780 650-770 640-760 365 355 345 9
1.0727 45 S 20 1146 890-920 – 380 – 370 – 360 235 225 215 23
1.0728 60 S 20 890-920 – 380 – 370 – 360 235 225 215 23

 

OTOMAT ÇELİKLERİ KULLANIM YERLERİ
Malz. No. DIN DIN (YENİ) SAE / AISI KULLANIM YERLERİ
1.0711 9 S 20 1212 Otomotiv endüstrisinde, aparat ve cihaz yapımında seri imalat parçaları
1.0715 9 SMn 28 11SMN30 1213 Otomotiv endüstrisi, cihaz ve aparat yapımında yüksek güçlü otomat çeliği olarak seri imalatta yaygın
1.0718 9 SMnPb 28 11SMNPB30 12L13 Otomotiv endüstrisi, cihaz ve aparat yapımında yüksek güçlü otomat çeliği olarak seri imalatta yaygın
1.0721 10 S 20 1108 Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, sementasyon gerektiren seri parçalar
1.0722 10 SPb 20 11L08 Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, kurşun ilavesi ile daha iyi talaşlı işlenebilirlik
1.0726 35 S 20 1140 Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, ıslah gerektiren orta dayanımlı seri parçalar
1.0727 45 S 20 1146 Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, ıslah gerektiren yüksek dayanımlı seri parçalar
1.0728 60 S 20 Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, ıslah gerektiren yüksek dayanımlı seri parçalar
1.0736 9 SMn 36 11SMN37 1215 Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, sementasyon gerektiren seri parçalar
1.0737 9 SMnPb 36 11SMNPB37 12L14 Otomotiv endüstrisinde, cihaz aparat ve makine yapımında, sementasyon gerektiren seri parç. Kurşun ilaveli